Osmanlı Devleti Kültür ve Medeniyeti

Devlet Yönetimi

Merkezi Teşkilat

a.Hükümdar

• Sembolleri: Hutbe, sikke (Para), Davul (Nevbet), Sancak, Hilat (Giysi), Çetr (Saltanat Şemsiyesi), Tuğ, Tuğra, Kılıç Alayı, Otağ, Taht, Cülus Töreni, Cuma Selamlığı, Ferman, Unvan Alma, Saltanat Kayığı, Yüzük, Biat, Saray.
• Unvanları: Bey, Gazi, Han, Hakan, Hünkar, Padişah, Sultan, Halife, Hüdevandigar, Sultanü’l Azam, Emirü’l Müminin, Sultanüs Selatin.

NOT:  Orhan Bey’in kullanmış olduğu unvan Sultanü’l Guzat’tır. (Gazilerin Sultanı)

b.Hükümdarın Görevleri

• Ferman: Herhangi bir konuda emir verir.
• Hatt-ı Hümayun: Herhangi bir konuda beyan verir.
• Yasakname: Herhangi bir şeyi yasaklama.
• Müsadere: Herhangi bir devlet memurunun malına el koyma.
• Kulluk hakkı: Devşirme çocuğunu öldürme.
• Berat: Devlet memurunu atama.
• Adaletname: Herhangi bir yerdeki haksızlığı giderir.
• Kanunname: Kanun çıkarma.

c.Veraset Değişiklikleri

• Osman Bey: Ülke hanedanın ortak malıdır.
• I. Murat: Ülke hükümdarın ve oğullarının malıdır.
• Fatih Sultan Mehmet: Ülke padişahın malıdır.
• I. Ahmet: Ekber ve Erşed sistemini getirdi.

d.Şehzade Eğitimi

• 7 yaşında eğitime başlarlar.
• 12 yaşında sancağa gönderilir.
• Çelebi, Sultan unvanını alırlar.
• Önemli sancaklar şunlardır:
  • Manisa
  • Kütahya
  • Amasya
  • Bolu
  • Çorum
  • Çankırı
  • Kefe (Kırım)
  • Trabzon
  • Antalya
• Sancak Sistemi’ni ilk kez başlatan, Orhan Gazi
• Sancak sistemi ile ilk kez tahta çıkan, I.Murat
• Sancak Sistemi’ni ilk kez yasallaştıran, II.Mehmet
• Sancakta son kez yetişerek tahta çıkan, III.Mehmet
• Sancağa çıkmadan ilk kez padişah olan, I.Ahmet

e.Başkentler

• Söğüt
• Karacahisar
• Bilecik
• Bursa
• İznik
• Edirne
• İstanbul

f.Saraylar

• Osmanlı Devleti’nin ilk sarayı Orhan Bey zamanında yapılan “Bey Sarayı”dır. (Bursa)
• En uzun süre yönetim merkezi olan Fatih zamanı “Topkapı Sarayı”dır.
• İlk ısıtmalı ve yarıya kadar batı tarzı olan Ağrı Beyazıt “İshak Paşa Sarayı”dır.
• Tamamı batı tarzı olan ilk saray “Dolmabahçe Sarayı”dır. (Tanzimat Döneminde açıldı)
• “Yıldız Sarayı” yapımına III. Selim zamanında başlayan ve II. Abdülhamit döneminde yönetim merkezi olarak kullanıldı.
• Bu saraylar hariç Galata, Beylerbeyi ve Çırağan sarayları bulunur.

g.Divan-ı Hümayun ve Divan Üyeleri

• Bu divanı kuran Orhan Bey’dir. Kaldıran ise II. Mahmut’tur.
• Fatih’e kadar padişahlar, Fatih’ten sonra sadrazamlar başkanlık etmiştir.
• Alınan kararlara “Hüküm” kaydedildiği deftere ise “Mühimme” denir.
• Kararları Tahvil, Beylikçi, Rüsv ve Amedi kalemleri kaybeder.
• Son söz padişahındır. (Danışma organı)
• Alınan kararları Şeyhülislam dini açıdan kontrol eder.
• Müslim-gayrimüslim haksızlığa uğradığını düşünen herkes davasının tekrar görülmesi (temyiz) için Divan’a başvurabilir.
• Divan-ı Hümayun ilk Türk-İslam da “Divan-ı Mezalim”dir.