İlk Türk İslam Devletlerinde Kültür ve Medeniyet

DEVLET YÖNETİMİ

Hükümdarlara Verilen Unvanlar

• Sultan
• Nasr
• Şah
• Kadir
• Han
• Padişah
• İlig
• Bey
• Buğra
• Gazi
• Erkin
• Hünkar
• Hüdavendigar

Hükümdarlık Sembolleri

• Hutbe okutmak
• Hilal
• Menşur( Onay)
• Tıraz ( elbise/ hediye)
• Çetr ( şemsiye)
• Sancak
• Çadır
• Asa
• Nevbet
• Taht ( Örgün)
• Tuğra
• Tuğ
• Para bastırmak
• Hilat ( halife tarafından gönderilen tüm hediyeler)

Hakimiyet Anlayışı

• Türk hakimiyet anlayışı İslamiyet sonrası da devam etmiştir. Ülke hanedan üyelerinin ortak malı sayılmıştır.
• Memlüklerde her emire hükümdar olma hakkı verilmiştir. Bu durum yönetime birden çok hanedanın gelmesine neden olmuştur.

SARAY

Sarayın Özellikleri

• Devletin en yüksek makamıdır.
• Hükümdarın ailesiyle oturduğu yerdir. ( Harem)
• Devletin idare edildiği yer.(Selamlık)
• Memurların yetiştirildiği okul. ( Gulamhane/ Enderun)
• Karahanlılarda  Saray’a KAPLI, Selçuklularda ise DERGAH veya BERGAH denir.

Önemli Saray Görevlileri

• Ütadüddar:  Saray harcamalarına bakardı.
• Hacibü’l Hüccab (Ulu Hacip): Hükümdar ile halk ve hükümdar ile hükümet arasındaki ilişkiyi düzenler. Hacip:  Hükümdar ve vezirden sonra gelen önemli devlet adamlarıdır. 20-25 kişiden oluşur, hükümdar- devlet, devlet-devlet arasındaki ilişkileri düzenler.
• Abdar – Taştdar: Sultan elini yıkadığı zaman ibrik tutan görevli.
• Vekil-i Der: Sultan ile vezirin arasında aracıdır.
• Çeşnigir: Hükümdarın yiyecekleri ile ilgilenir.
• Silahtar: Silahlardan görevlidir.
• Hansalar: Saray mutfağına gerekli malzemeyi sağlar.
• Şarap Dar – İdişçibaşı : Hükümdarın içeceklerini, şerbetlerini  hazırlar.
• Camedar: Hükümdarın elbisesi ile ilgilenir.
• Emir’i Alem: Savaşlarda bayrak ve sancağı taşımak ve bunları muhafaza etmekle görevlidir.
• Emir’i Candar: Sarayı korumakla görevlidir.
• Emiri Hares: Devlete ve hükümdara karşı suç işleyenleri yakalayıp cezalandıran görevlidir.
• Emir’i Ahur: Atların bakımı ile ilgilenen görevli.
• Bazdar: Sultan’ın doğan, atmaca gibi  kuşlarına bakar.
• Kapucubaşı: Sarayın günlük hizmetlerinden sorumludur.
• Emir’i Şikar: Hükümdarın av işlerini düzenleyen görevli.
• Serhenk- Dürhanş: Hükümdarlar bir yerden bir yere giderken yolunu açan görevlidir.
• Devaddar: Hükümdarın yazı takımlarını koruyan görevli.
• Kıssadar: Dilekçeleri hükümdara sunan görevlidir.
• Emir’i Meclis: Sultan’ın ziyafetlerini hazırlatıp  teşrifatçılık yapan görevlidir.
• Mutripler: Eğlence meclislerinde çalgı çalıp şarkı söyleyen görevliler.
• Sakiler: Eğlence meclislerinde sultanı ve davetlilere içecek sunan görevlidir.